Datum i mjesto odbrane:
06.09.2011., Zenica  
Kandidat:
Mr. Fuad Hadžikadunić, dipl. inž. maš.
Mentori:
Prof. dr. Dušan Vukojević
Komisija za odbranu:
Dr. sc. Mehmed Behmen, Dr. sc. Dušan Vukojević, Dr. sc. Sead Pašić, Dr. sc. Avdo Voloder, Dr. sc. Nedeljko Vukojević
Naslov teme:
PRILOG RAZVOJU METODE VIBRORELAKSACIJE ZAOSTALIH NAPONA NA PROSTORNOM MODELU ZAVARENE ČELIČNE GREDE

Rezime
U disertaciji je prikazan analitički, numerički i eksperimentalni pristup proučavanju vibrorelaksacionog metoda umanjenja zaostalih napona na modelu zavarene čelične grede.

Na osnovu principa planiranog eksperimenta definiran je opseg tehničko-tehnoloških parametara izrade uzoraka, kao i procesa monitoringa VSR tretmana, kao osnove za dalju naučnu analizu cjelokupnog procesa.

Kako bi se provele gore navedene analize dinamičkog ponašanja posmatranog sistema, te procijenio efekat primijenjenog metoda umanjenja napona na uzorcima ispitivanja, logična je nužnost eksperimentalnog određivanja karakterističnih parametara, kao što su: unesena količina toplote, frekvenca, veličina i karakter zaostalih napona, ubrzanje, pomjeranje, itd. U dijelu eksperimentalnog istraživanja planiranim eksperimentom pomoću regresione i disperzione analize je utvrđen obim i nivo uticajnih parametara na veličinu i karakter umanjenja zaostalih napona, odnosno na efektivnost vibrorelaksacionog procesa.

Cilj ovoga istraživanja je bio da se na tretiranim modelima grednih nosača prodube saznanja iz oblasti vibrorelaksacije zaostalih napona nakon zavarivanja, primjenom metodologije dvoosnog tretiranja zavarenih segmenata. Ovakav pristup omogućava određivanje stvarnog ponašanja konstrukcije, pouzdanu prognozu odziva konstrukcije u eksploataciji, definisanje parametara izbora i odluka, određivanje uzroka lošeg ponašanja, ukazivanje na metodologiju i parametre koji će povećati nivo rasterećenja konstrukcije, te pospješiti stabilnost iste.

Dokazane su dvije osnovne hipoteze: 1) primjenom metodologije dvoosnog fleksionog vibriranja moguće je uticati na relaksaciju zaostalih napona po cjelokupnom presjeku zavara, te na taj način povećati učinak rasterećenja zaostalih napona, 2) moguće je uspostaviti metodologiju te dati matematska interpretacija kojom se na osnovu ugiba konstrukcije prije i poslije vibrorelaksiranja može doći do podatka o stvarnom popuštanju, odnosno relaksaciji napona.

Prikazani metod je primjenjiv za razne tipove konstrukcija, ali sa uvažavanjem njihovih geometrijskih, tehnoloških, dinamičkih i svih drugih specifičnosti. To znači da različiti tipovi konstrukcija zahtijevaju u određenom domenu opšti pristup primjene tretmana, ali postoji i domen specifičan za svaki tip konstrukcije koji se mora uvažiti u smislu ukupne efektivnosti tretmana. Stoga se kroz rad posebno naglašavaju specifičnosti i važnosti frekventne analize dinamičkog odziva sistema.

Postoje mnogi uticajni parametri na konačan efekt tretmana, a jedni od najbitnijih su gabariti tretiranih komada, materijal i primijenjena tehnologija zavarivanja.

Ključne riječi:
zaostali naponi, vibrorelaksacija, prostorna greda