Institut  „Kemal  Kapetanović“  osnovan   1961.   godine, u momentu kada  su  intenzivan  rast  proizvodnje  i  novi  izazovi u tehnologiji proizvodnje čelika u tadašnjoj Željezari Zenica zahtijevali sve veće učešće naučnoistraživačkog rada. U međuvremenu Institut je kao naučnoistraživačka organizacija stekao veliki ugled u poslovnom svijetu bivše zajedničke države pa i šire, učestvujući u različitim međunarodnim projektima i sarađujući s brojnim uglednim svjetskim institutima.

U poslijeratnom periodu, u otežanim društvenim i ekonomskim okolnostima, Institut pokreće projekt uvođenja sistema upravljanja kvalitetom u laboratorije Instituta, prema standardu EN 45001, kasnije EN ISO/IEC 17025, te izgradnje internet-čvora, te njegovi laboratoriji stječu prve akreditacije po evropskim standardima.

Zeničko-dobojski kanton, kao vlasnik kapitala, na skupštini održanoj 25. septembra 2006. godine, preuzeo je prava i obaveze osnivača nad Institutom, te utvrdio njegov status organizacione jedinice Univerziteta u Zenici, s ciljem uvezivanja nauke, obrazovanja i privrede.

Djelatnosti Instituta su: istraživanje i eksperimentalni razvoj u prirodnim, tehničkim i tehnološkim naukama; arhitektonske i inženjerske djelatnosti i tehnička savjetovanja; tehničko ispitivanje i analiza; obrazovanje odraslih; bibliotečka djelatnost; pružanje savjeta o računarskoj opremi; savjetovanje i ponuda programske opreme; obrada podataka; izrada i upravljanje bazama podataka; te ostale srodne računarske aktivnosti.

U okviru registrirane djelatnosti Institut može obavljati proizvodnju u manjim serijama proizvoda, odnosno predmeta, koji su rezultat naučnoistraživačkog i stručnog rada Instituta.

Podorganizacione jedinice Instituta su: Zavod za zičku metalurgiju,  Zavod  za  metaluršku  hemiju,  Zavod  za  zaštitu i ekologiju, Zavod za toplotehniku i mjerenja, Zavod za zavarivanje, Zavod za topljenje i livenje metala, Zavod za plastičnu preradu metala, Zavod za mašinstvo, Zavod za elektrotehniku i automatizaciju, Zavod za rude i gvožđe, te Indok-centar.